Anna Smit Dijkstra
1914 – 2016

Anna bereikte de gezegende leeftijd van 102 (hoewel, de laatste twee jaar had van haar niet gehoeven). Zij overleed in 2016 en daarmee stierf ook de laatste persoon die Schokland heeft bezocht toen het nog een eiland was. De eerste keer dat Anna met Lammert op bezoek kwam op Schokland kreeg ze koffie met een heel dik vel van schapenmelk erop. Anna gruwde ervan. Het lekkerste van de melk volgens haar aanstaande schoonmoeder, hoe kon een boerendochter dat niet lekker vinden!

Anna had een bijzonder goed geheugen en vertelde met veel enthousiasme over haar jeugd. Hier een transcript van audio-opnames gemaakt kerst 1999. Ze was toen 85 jaar.

Anna is de dochter van Anne Dijkstra en Trijntje Knol. Beiden geboren in Schoterland. Een district waar veengravers woonden in heidehutten en waar Domela Nieuwenhuis als eerste socialist in 1888 tot Tweede Kamerlid werd gekozen. Of Anne en Trijntje in hun jeugd in een plaggenhut hebben gewoond is niet bekend. Anne was overigens nog maar zes jaar oud toen Domela Nieuwenhuis werd verkozen. Onwaarschijnlijk ook dat zijn vader, Hendrik Sienes Dijkstra, op Domela heeft gestemd. Toen gold nog het censuskiesrecht en je moest behoorlijk welgesteld zijn om te mogen stemmen. Maar het is niet onmogelijk. Hendrik Sienes Dijkstra kocht in 1888 een huis, bouw- en greidland en heide, koopsom fl. 856.  

Toen Anne in 1909 trouwde met Trijntje gingen ze wonen op nummer 198, een boerderijtje aan de vijftiende wijk. 

Misschien hebben ze gebruik kunnen maken van de P.W. Janssen’s Friesche Stichting. Die stichting heeft, bijzonder voor die tijd, omstreeks 1900 goede werken verricht in het gebied door arbeiderswoningen en kleine ‘boerenspultsjes’ voor landarbeiders te bouwen.   

Herinneringen aan pake 
Mijn moeder sprak altijd heel liefdevol over haar heit, vader. 

Zes maanden na het huwelijk werd Janke geboren. Lytse Anna was de één na jongste in een gezin met drie zussen en drie broers waarvan Johannes overleden is op 18-jarige leeftijd. 

Geloof en politiek 
Schoterland was met Domela Nieuwenhuis het centrum van de sociale strijd in Noord-Nederland maar actief in de socialistische beweging was de familie Dijkstra zover we weten niet. Bij de burgerlijke stand stond de familie ingeschreven als Nederlands Hervormd maar ook het geloof speelde geen grote rol. Zo gingen ze bijvoorbeeld niet naar de kerk. Anna ging nog wel naar de zondagschool. 

Haar niet-gelovige achtergrond stond Anna´s latere huwelijk met Lammert, afkomstig uit een gelovig gereformeerd gezin, niet in de weg. Ze paste zich aan, drong er bij haar kinderen op aan voor het slapen het “ik ga slapen ik ben moe” gebedje op te zeggen. Ze mocht niet deelnemen aan het heilig avondmaal. Ze klaagde op latere leeftijd, dat ze met geloofszaken op geen enkele manier was geholpen. Ze moest het allemaal zelf uitzoeken.

Anna 100 jaar

Biografie geschreven ter gelegenheid van Anna’s overlijden 

Anna Dijkstra, (Lytse Anna, geboren 2 Feb 1914 Lippenhuizen, gemeente Opsterland) groeide op in een gezin met drie zussen en drie broers. Haar vader werkte eerst als veenarbeider maar had al snel een eigen boerderij, een gemengd bedrijf.  
Anna heeft in haar leven moeilijke tijden gekend doordat veel geliefden haar ontvielen. Haar broer Johannes stierf 18 jaar jong en haar mem werd niet ouder dan 56 jaar. Het verlies van haar zus Riek, haar dochter Hetta en haar man Lammert lieten diepe sporen na. Geleidelijk aan overleden al haar generatiegenoten en zij miste al die mensen. Toch behield zij altijd haar positieve, strijdvaardige instelling. 

Anna was de jongste dochter in het gezin. Als jong meisje begon zij te werken bij de lokale dokter. Ze had een kleine zolderkamer in het doktershuis en werkte lange dagen in het huishouden. In haar spaarzame vrije tijd ging ze naar kookcursus en naar dansles. In die tijd draaide zij haar hand niet om voor lange fiets- en schaatstochten van 100 kilometer of meer. Op latere leeftijd zat ze op gymnastiek en speelde ze volleybal en tot op hoge leeftijd heeft ze gezwommen. De fiets bleef pas in het schuurtje staan na haar negentigste levensjaar. Ze hield van toneelspelen, in Lelystad-Haven was ze lid van de toneelvereniging Isolamento. Op honderdjarige leeftijd speelde ze nog zichzelf in ‘Jong en oud’ waarmee een aantal keren werd opgetreden in Lelystad.

Rond haar vijfentwintigste vertrok Anna uit haar vertrouwde Friese omgeving. Samen met haar zus Riek ging zij werken in een hotel op Urk dat toen nog een eiland was. Daar vond zij haar grote liefde, de Schokker sleepbootkaptein Lammert Smit. Ze trouwden en kregen samen 5 kinderen. Bijna vijftig jaar waren zij gelukkig samen. Eerst op de sleepboot Ens en later op de woonark Trynsje die achtereenvolgens op Urk, in Zierikzee, Enkhuizen, Monnickendam en tenslotte, meer dan 50 jaar, in Lelystad lag.

Anna kon heel direct zijn, recht door zee. Je wist dus wat je aan haar had. Ze hield van een grap en maakte makkelijk contact. Die eigenschappen zorgden ervoor dat zij ook op latere leeftijd niet alleen kwam te zitten. Ze kon altijd rekenen op de steun van haar kinderen en schoonkinderen. Een grote kring van vrienden en bekenden, jong en oud, bleven haar bezoeken. Ze vond het altijd leuk om in de auto meegenomen te worden voor uitstapjes. Veel plezier beleefde ze aan de bezoekjes van de achterkleinkinderen Nils en Reinout en van de kleine Hidde uit Lelystadhaven.

Toen het einde naderde maakte Anna duidelijk dat zij haar leven als voltooid beschouwde. Ze was de laatste tijd erg vermoeid maar had gelukkig weinig pijn en was niet angstig. Ze kon moeilijk meer alleen zijn. Titi verbleef steeds vaker bij haar op de ark. In de nacht van vrijdag op zaterdag 22 oktober 2016 overleed zij rustig in haar slaap in het bijzijn van haar kinderen en schoondochter Augusta.

In de keuken bij Anna hing een scheurkalender met gedichtjes van Toon Hermans. Eén van de thuiszorgmedewerkers las haar de laatste maanden steeds zo’n gedichtje voor. Het gedichtje van 22 oktober 2016 heeft Anna niet meer kunnen horen. Ze zou vast hebben geglimlacht bij de tekst van die dag:

Soms flirt ik met de dood
en af en toe nog gekker,
denk ik, als ik een kerkhof zie:
‘Wat liggen die daar lekker’.

Anna in eigen moestuin, met geregeld een zeer rijke oogst.