Zijn vrouw, Trijntje Knol overleed in 1944, 58 jaar oud. Pake overleed 20 jaar later, in 1964, op 81-jarige leeftijd.
De volgende herinneringen werden verzameld via het familie Whatsappgroepje Smitjes – mei 2022
Allereerst de herinneringen van Thiemen Koopmans, met nog zelfs een prachtige herinnering aan Beppe Trijntje:
Pake, Onne en Beppe Trijntje woonden op een boerderijtje aan de Singel die toen nog een sintelpad was.
Naast hun huis was een diepe en brede sloot. Een dichtgegroeide wijk.Hoe Beppe er uit zag weet ik niks meer van maar wel dat ze bang was voor de Bolsjewieken.Ik wist toen niet dat Bolsjewieken Russen of communisten waren maar dacht aan rare beesten in die diepe sloot.Tussen die sloot en schuur stonden frambozenstruiken, daar mochten wij niet komen maar deden dat wel maar met een bang oog voor die rare beesten in die sloot.Anne Pang was een inwonende zoon en vrolijke man die een melkrit uitvoerde met een kedde (fries voor klein paard) die Nelly heette.Van Pake herinner ik mij een man met pet en snor die niet veel aandacht voor kleinkinderen had als ze niet van Onne heten.Als wij op bezoek gingen gingen was het meestal zeer sober. Als wij drinken vroegen kregen wij geen ranja maar nam Pang ons mee naar de pomp buiten en daar kwam bruining water uit.Mijn contact met Pake, door militaire dienst, verkering, drukte in vader zijn bedrijf en sport kwam op een laag pitje te staan.Toen hij dan ook overleden was wou ik niet naar de begrafenis maar op aandrang van mijn moeder ben ik toch gegaan. Het graf was bij de de kerk. Jubbega 3e Sluis.Het was die dag zonnig weer en een modebewuste nicht had een doorkijkbloesje aan.
Hebben jullie misschien nog herinneringen aan pake? Ik heb zelf al iets opgeschreven:
Pake maakte geregeld lange fietstochten om zijn dochter Anna te bezoeken die bijvoorbeeld in Arnhem met de sleepboot lag. In 1951 raakte Anna in verwachting van haar vierde kind. Het gezin woonde toen nog op sleepboot de Ens (volgens Anna de gezelligste tijd van haar leven) en om ruimer te gaan wonen werd in 1951 Ark Trijnsje aangekocht. De woonboot kwam te liggen in de haven van Urk waar (voor werknemers van de zuiderzeewerken) nog meer woonboten lagen.
Pake was achter in de zestig maar dat was voor hem geen belemmering om op de fiets, toch ruim zeventig kilometer, vanuit Lippenhuizen zijn dochter Anna op Urk te bezoeken. Hij genoot van die fietstochten, keek vol bewondering naar de prachtige boerderijen die in de nieuwe polder waren aangelegd. Het bezoek aan Urk zal een hele belevenis voor hem zijn geweest. Pake bleef, mogen we aannemen, logeren. Op één dag heen en weer was te veel gevraagd. Hij kwam ook wel eens met tante Afke naar Urk. Wellicht dat ze met de bus kwamen.
De Smitjes bij pake op de boerderij
Ikzelf kan me nauwelijks iets van hem herinneren. Voor mij was het een stille afstandelijke man. Ik hoor mensen vaak met veel warmte over hun grootouders spreken maar dat gevoel ken ik helaas niet. Ook niet bij opoe Smit. Slechts een enkele vage herinering. Misschien dat de taalkloof er iets mee te maken heeft. Niet alleen dat ik pake niet goed kon verstaan maar ik denk ook dat het Nederlands wat wij spraken voort hem een probleem was.
Dit weet ik nog wel: Pake die op Sinterklaasavond of kort daarvoor meedeed aan sjoelwedstrijden. De prijzen die hij daarmee won waren de sinterklaaskadootjes voor de kinderen.
Na een van de bezoeken van pake mocht ik mee naar Friesland. Achter op de fiets naar Lemmer en verder grotendeels met de bus. De fiets werd door de buschauffeur samen met andere fietsen vast gemaakt op de bovenkant van de bus. Een paar keer moesten overstappen op een andere bus en werd de fiets van de ene bus naar de andere over gebracht. In Sloten hadden we een langere wachttijd en zijn we in een café gaan zitten wachten en aten we onze meegenomen boterhammen. Pake met koffie en ik met een flesje frisdrank. Van de boerderij herinner ik mij o.a. het slapen in de bedstee, het keldertje met de weckpotten. en de zolder waar de gedroogde appeltjes lagen. Met pake op de boerenkar met het paard ervoor. De kippen, een paar varkens en pakweg 7 koeien. Met dat kleine boerderijtje hadden ze in mijn herinnering een goed bestaan.
Oom Pang maakte vaak grapjes en kon heel harde scheten laten waar hij vervolgens zelf het hardst om moest lachen. Over paling gesproken, één keer per jaar werd het riet in de sloot naast de boerderij afgestoken en razendsnel op de kant getrokken. Meerdere vaak heel dikke palingen.
Ja Onne Pang die te pas en te onpas zijn kunstgebit uit zijn mond stak om ons te laten lachen of te laten griezelen. Ik herinner me ook dat hij zei: Hetta (ik denk eigenlijk dat hij Herta zei) is een hondennaam. Altijd gedacht dat dat voor Hetta als klein meisje heel vervelend moet zijn geweest.
Hij werd Anne Pang genoemd omdat hij op 1 april een keer riep ‘PANG, ien april dyn bân is lek’.
Onne, leuk dat je me weer herinnert aan het kunstgebit.
Ik kom nog even terug op de inkomsten. Oom Pang verdiende er geld bij als melkrijder. In mijn herinnering was het met een vrachtwagentje. Zwaar werk. De bussen in een slingerbeweging omhoog en bij de melkfabriek eraf. Leuk om met hem mee te gaan als klein jongetje. Toen pake overleed was ik in La Courtine. Ik kreeg een melding dat ik bij de kapitein moest komen omdat papa aan de telefoon was. Na het nieuws dat pake overleden was werd meteen geregeld dat ik naar Nederland kon om bij de begrafenis te kunnen zijn. Met legervoertuig naar Clermont Ferrand en daar met de nachttrein naar Gare de Lyon, met de metro naar gare du Nord en met de ochtend trein naar.Amsterdam. Ruim een week later met een vliegtuig van het leger terug.
Van pake herinner ik mij ook nog dat hij gek op gerookte paling was
Dat kunstgebit ja waarmee hij je dan achtervolgde!
Pake was idd een hele serieuze man. Ome Henk en Onne Pang waren gek op grappen en grollen! Kennen jullie het verhaal dat ma een keer van dansles naar huis was gebracht. Henk en Onne gingen naar de boerderij van de jongen. Ze stonden daar op het erf toen de boer, vader, er aan kwam en vroeg wat doen jullie hier. We tellen de raampjes van de stal, want uw zoon heeft interesse in onze zuster.
Raampjes stonden voor hoeveel koeien de boer had!
Ma vond dat verschrikkelijk.Tante Riek was ook een lolbroek en ma hield ook van grappen. Die lichte lolbroekenkant kwam dan zeker van de kant van Beppe.
Ja, Tante Riek hield zeer zeker van grappen maken. Dat herinnert me eraan hoe ma en tante Riek eens werden uitgenodigd een jacht (lag in de haven van Urk) te bezoeken. Hoewel ze eigenlijk niets van de eigenaar van het jacht moesten hebben gingen ze toch op zijn uitnodiging in. De man zette er, ondanks een mank been, behoorlijk de vaart in maar de twee zusters hadden geen enkele haast en gingen steeds langzamer lopen. Tante Riek ging zelfs achter zijn rug heel overdreven mank lopen. Ma keurde dat niet goed maar moest er wel erg om lachen.
Zomervakanties
Elke zomervakantie bracht ik van jongs af aan een paar weken door op de boerderij van pake. Pake was altijd aan het werk. Bij de pomp maakte hij de melkbussen schoon. Ik mocht dan meehelpen het water op te pompen. Hij maaide in mooie lange bewegingen met de zeis gras voor de geiten. Als het begon te schemeren ging hij in de stoel bij het raam in de keuken zitten. Hij rookte dan een pijp en las, de lippen mee bewegend, de krant. Hij was lang, slank, recht van lijf en leden.
Vliegeren
Pake was niet erg spaakzaam. Ik kan me niet herinneren dat hij wel eens iets vriendelijks tegen me heeft gezegd of me iets heeft gevraagd. Hij kwam wel een keer voor me op. Lytse Onne maakte vliegers van paktouw en bruin inpakpapier. Onne rende een keer luid vloekend achter me aan. Het lukte me niet de zware vlieger op te laten stijgen. Pake hoorde dat vloeken en werd toen ontzettend boos.
Zo had ik hem echt nog ooit meegemaakt. Dat maakte diepe indruk.
Ziekenhuis
Op latere leeftijd kreeg Pake last van zijn rug. Hard werken, hooien, werken in het veen, zal aan die rugpijn hebben bijgedragen. De spiraalbodem van zijn bed werd toen vervangen door een houten plank.
Pake werd toen somberder. De laatste keer dat ik op de boerderij logeerde lag hij in het ziekenhuis. We (Afke, Onne en lytse Onne) gingen geregeld op ziekenbezoek. Pake lag er mager in het ziekenhuisbed bij. De gesprekken gingen in het fries. Veel ontging me. Afke zei later dat pake tranen in zijn ogen had gekregen toen hij lytse Onne binnen zag komen.
Toen hij uitbehandeld was heeft hij daarna nog lange tijd in het kamertje op de Singel gelegen. Als we op bezoek kwamen keek ik even om de hoek en zei gedag.
Janneman bij pake op de boerderij
Begrafenis
22 augustus, 1964: de telefoon ging, ma nam op en huilde. Ze had het nieuws gekregen dat pake was overleden. Enige keer dat ik ma heb zien huilen, Daarna de begrafenis van pake waar ik niet bij ben geweest. Met Popke, Trienke en Hetta bleef ik op de vijftiende wijk.
Wellicht dat een buurvrouw toen heeft opgepast? De begrafenis was nogal een toestand is mij verteld. Onne Pang reed in een bestelauto waarvan de motor oververhit raakte en dat hield de begrafenisstoet op. Iedereen sprak er schande van.